MAP KOILLETA BATAR HEKTARE 8 IHA POSTU ADMINISTARTIVU NATARBORA

Estrela inativaEstrela inativaEstrela inativaEstrela inativaEstrela inativa
 

Visita MAP TV Live Streaminghttps://youtu.be/J0AAJygVs1s

Fotografia/Roger Lopes/INFO-MAP

Manatuto -Ministeriu agrikultura e Peskas  liu husi Diresaun Nasional Agrikultura Hortikultura no Extensaun, responsavel tekniku husi Produsaun Alimentar no Extensionista,  kolheta batar   hektares Ualu (8) implementa husi grupo agrikultores  iha Suku Sikone postu  Administrativu Bariki/Natarbora  Munisipiu Manantuto.

Ministro  MAP,  Joaquim José Gusmão dos Reis Martins, wainhira lansa serimonia  kolheta batar iha suku Sikone (9/10) esplika katak,  hau senti kontenti tanba ohin ita koileta batar hektares 8 iha suku ne’ebe mak foun maibe sira ihahanoin ona atu kuda batar ho sistema konservasaun agrikultura ka  kuda batar la fila rai maibe hatudu nia rezultadu 6,4 kada hektares.

Durante ne’e agrikultór iha suku sikone  hetan asistensia tekniku husi Ministeriu agrikultura no hetan fini  batar  sele ne’e kada tinan hetan deit  3,4 toneladas kada hektares  ne’ebe mak sira  uja sistema fila rai maibe  ida ne’e uja sistema konservasaun agrklutura ne’e hatudu rezultadu ne’ebe mak positivu  ba ita nia agrikultór sira.

Ha’u husu ba autoridade lokal sira atu motiva nafatin ita nia agrikutór sira par a bele holo tan explantasaun ihane’e para kuda batar, iha  VIII Governo iha metas ne’ebe boot tebtebes ba iha produsaun hare no batar, neduni ministeriu presija servisu hamutuk ho autordade lokal, grupu agrikultor no komunidade sira atu nune’e bele hasa’e produsaun batar no hare kada tinan”.Tenik Joaquim

Nia mos salient,  Hare ba iha realidade ne’ebe maka iha  kampo katak kuda batar ho sistema konservasaun agrikultura no ho sistema bai-bain ka  tradisional, ita hare iha diferensia ne’ebe bo’ot tebes  it a bele foti konkluzaun katak sistema konservasaun agrikultura agora ita adopta no ita halao hela iha kampo sai hanesan alternativu ida ne’ebe mak diak tebes ba ita nia to’os  nain sira para atu bele aplika, rezultadu husi batar ne’ebe ohin ita kolleta ne’e   ninian prosesu faan ka merkadoria hanusa no hau husu ba iha toos nain sira katak batar ne’ebe maka iha no imi bou iha ne’e hotu imi fa’an halo nusa, katak, ami fa’an  fulin boot rua 10 cen kuando boot rua kiik ida tolu, 10 cen,  balu behu balu ho fulin, ami hein deit komprador mai, tanba ne,e ita hare katak depois de produsaun ne’ebe iha no atu fa’an fila fali ne’e sei iha difikuldade iha parte ida ne’e.

Ministeriu agrikultura aposta sei halo diskusaun ho Diretór  Geral no  Nasional  sira maka oras ne’e iha ne’e para hodi hakbesik ba komprador sira atu lori mai iha suku ida ne,e . ita mos bele halo sosializasaun bainhira  kuda ona batar ba iha mos  komprador,  iha suku Sikone agrikultores kuda ona batar hektares 10 ninia rezultadu ne’e , ita boot sira pronto atu hola ka lae, selae ita produs-produs ita kuda tia ministro mai silu tia batar tau tia vote lori tia mai uma depois restu ne’e halo nusa, no semak atu hola, batar rai sai fuhuk deit ida ne’e maka sai prekupasaun ida.

Ho rezultado ida ohin  Ministerio Agrikulturasei buka nia solusaun  atu bele apsorve hotu produtu batar ne’ebe maka iha, husi agrikultor sira mos pronto para  halo Produsaun Ministerio Agrikultura  iha intensaun  hakarak habelar tan no habo’ot tan saida mak  agora ita iha, fila fali ba agrikultor sira pronto ka lae, hodi hasae produsaun no husi diresaun Agrikultura nian sei responde ba iha prekupasaun ne’e  Maibe Iha Diresaun ne’ebe iha relasaun para atu bele apsorve.

Iha mos  informasaun katak  ba merenda  eskolar ita nia alunus sira han deit iha importasaun batar husi rai liur 150 toneladas kada tinan nusa maka tenke sosa iha liur ita nian ne’e mos it a bele  kuda batar  tanba ne’e maka dalaruma ita hare no minimiza informasaun rai laran e depois ita fo fali ema seluk atu bele hatama fali batar husi rai liur ida ne’e buat ida ke lalos, se it a  bele produs rasik ita bele adzorve rasik osan  povu nian tenke fila fali ba povu tanba ne’e Maka Ministeruiu tenki  hasae produsaun no rendimento kada uma kain ida idak nian.relata Ministru.

Fotografia/Roger Lopes/INFO-MAP

Iha fatin hanesan,  Diretór Jeral Agrikultura no Hortikultura no Estensaun,  Maria Odete do Ceo, haforsa tana katak, Programa konservasaun Agrikultura ami aplika sistema ida  ne’e atu labele   fila rai no sunu rai, maibe ita kuda batar kahur  ho legumes balu pruzemplu lehe ne’e atu mantein uminidade rai nian , atu mantein nutrisaun rai  neduni agora dadaun  it abele hare  fini lokal hanesan Batar SELE maibe ninia produtividade sae too   6,4 toneladas kada  hektares ida ne’e hatudu katak ho sistema konservasaun  agrikultura ida ne’e  it a bele hasae ona produtividade batar ninian,  ita halo komparasaun ho sistema ida  fila rai mekanizasaun nomos laos ho  mecanizasaun  ida ne’e programa diak ida uluk ita serbisu hamutuk  ho ajensia  FAO maibe agora ministerio rasik mak implementa ita kria grupo agrikultores para ita implementa ida ne’e ita mos kuda lehe, lehe ne’e atu mantein uminidade rai no  hamate du’ut,ita la hamos du’ut , lehe ne,e rasik hamate duut .

 Batar ita hotu hanoin katak ita nia emprezario balu sira oras ne’e sentru prosesamento ai-han animal bele fan ba sira ou ita rasik hatudu  rasik ba  ita nia agrikultor sira, sira rasik bele fa’an fali ba ema seluk sira ne’ebe presija,prozemplu husi postu Administrativu Atauro iha fulan kotuk mai sosa batar iha ne’e. Batar ne’ebe grupo faan kilo ida 40 cen sequandu faan fulin entaun fulin tolu 10 cen,

Minsiteriu nia programa  halo hanesan Demo AREA ou para bele involve ita nia agrikultor sira para  hanorin rasik iha kampo ne’e aplika mekanismu ida ne’e para sira rasik adopta no mekanismo ne’e sira bele implementa maibe wainhira sira implementa ministerio nia responsavelidade atu fo nafatin asisitensia teknika ba  sira atu minimiza trator fila rai, minimiza hamos du’ut ita kuda batar bai-bain ita sei mai hamos batar du’ut  ida ne’e ita la hamos batar du’ut , lehene ne’e rasik hamate duut, iha parte kosta sul fatin ida ne’ebe udan been barak entaun tinan ida kuda dala rua entaun  agrikultor sir a bele hasae produsaun.

Xefe grupo koko tok  João  Oscar hateten katak,  iha oportunidade ida ne’e ha’u hakarak fo informasaun liga ba konsevasaun Agrikultura (CA) ne’ebe implementa kuda batar iha Postu Administrativu Natarbora Suku Sikone, programa konservasaun Agrikultura hahu husi tinan 2013 programa ida ne’e implementa husi raibea no FAO implementador lori programa ne’e mai too iha ne’e, ami  adopta tuir  sistema ne’e no kontinua ida ne’e tutan husi grupo rua sai grupo Haburas 1 no Haburas 2 programa ne’e remata iha 2017 iha tinan 2018 ne’e programa  CA  interga ba Ministerio Agrikultura no Peskas sira mak  implementa  liu  husi Diresaun Nasional Agrikultura Hortikultura no Extensaun (DNAHE ) no Extensionista  suku  Sikone ami prontu habelar CA iha  postu Administrativu Bariki/Natarbora.

 Nia mos afirma, Produsaun ne’ebe ami hasae hanesan Batar oras ne’e kompainha seidauk mai sosa ami nia produsaun, maibe maluk balun  ma k mak  sosa ami nia batar lori ba fo han animal hanesan  fahi no manu konaba folin, fulin rua 10 cen kuando ami fa’an kilo ida 40 cen, difikuldade ne’ebe maka ami hasoru maka ami nia produsaun barak tebtebes maibe la iha ema ida atu mai sosa neduni   ha’u hakarak  hakarak rekomenda ba governo liu husi Ministeriu Agrikultura katak  bele lori komnprador mai sosa ami nia produtu lokal nebe ami produs ho kuantidade barak ho   kualidade diak,  husu mos ministeriu Agrikultura bele ajuda  tan  hand tractor ida ba ami nia grupo ida ne’e  tanba oras ne’e ami uja hand tractor ida maibe kondisaun ladun diak.

 Grupu kokotok hahu hari’I iha 2013 ho nia membro 25 pessoas  primeiro sira halo to’os  10x30 maibe sira uja sistema fila rai neduni  tuir fali sira uja fali sistema konservasaun agrikultura  no ohin loron bele hatudu rezultadu  ne’ebe mak diak no grupu ne’e  ba oin sei habelar tan iha sira nia postu administrativu.

 

 

Parseiru ho

© 2023 Ministeriu Agrikultura no Peskas. All Rights Reserved. Designed by IT MAP

Search

Login